M.Ö. 3. yüzyılın ilk yarısında Seleukos’un oğlu 1. Anthiokhos Soter tarafından Karia Bölgesi’nin kuzeyinde kurulmuş olan Nysa, Megosis-Aydın Dağları’nın güney eteğinde, Büyük Menderes Nehri’nin kuzeyindeki bereketli havzada, günümüz Aydın’ın Sultanhisar ilçesinde yer alır. Geç Helenistik Dönem’den itibaren var olan ana ticaret yolu güzergâhı üzerinde bulunan antik kent, özellikle Roma Dönemi’nde gelişmiş bir kent haline geldi. Gençliğinde Nysa’da eğitim alan ünlü coğrafyacı Strabon ile Bizanslı tarihçi Stephanos Byzantios’un anlattıklarından edinilen bilgiye göre Nysa ilk olarak Athymbra ismiyle kuruldu.

Antik dönemin önemli bir eğitim ve kültür kenti olduğu anlaşılan Nysa’da, eğitim amaçlı kullanılan gymnasium ile Anadolu’nun iyi korunan örneklerinden biri olan Nysa Kütüphanesi dikkat çeken yapılar arasında bulunuyor. Kentin topografyaya uyumlu bir şekilde, sel sularının derinleştirdiği vadiye inşa edilmiş yapıları, tiyatrosu, stadionu, tüneli ve 3 köprüsü, Roma mimarisi ve mühendisliğinin güzel örnekleri arasında yer alıyor. Antik kentte açığa çıkarılan yapıların çoğunluğu, Roma ve Geç Roma – Bizans Dönemi’ne ait. Strabon’un da sözünü ettiği yapılardan olan batı yakadaki gymnasium, tiyatro ve stadion ile doğu yakadaki agora ve gerontikonun (Yaşlılar Meclisi) Geç Helenistik – Erken Roma Dönemi orijinli yapılar olduğu düşünülüyor.

Türkiye İş Bankası, Nysa’da Prof. Dr. Serdar Hakan Öztaner başkanlığında yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarına 2019 yılından bu yana destek sağlıyor. Ankara Üniversitesi’nin 30 yılı aşkın süredir Nysa’da yürüttüğü arkeolojik araştırmaların sonuçlarını içeren ve editörlüğü Serdar Hakan Öztaner’in üstlendiği “Çift Yakalı Kent NYSA” kitabı Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından 2022 yılında yayınlandı.